Z pomocą astronomów amatorów, naukowcy odkryli pięć nowych gigantycznych radiogalaktyk. Są to obiekty o rozmiarze od 2,3 do 2,6 miliona lat świetlnych. Gigantyczne galaktyki radiowe mają ogromne znaczenie dla badania powstawania i ewolucji źródeł radiowych.

Gigantyczne galaktyki radiowe to radiogalaktyki o całkowitej przewidywanej długości liniowej przekraczającej 2,28 miliona lat świetlnych. W nowej pracy, zespół kierowany przez Hongminga Tanga z Uniwersytetu w Manchesterze donosi o pięciu wcześniej nieznanych gigantycznych galaktykach radiowych.

Natrafiono na nie, dzięki bazie danych Data Release 1. Mowa tu o amatorskim projekcie astronomicznego Radio Galaxy Zoo. Baza danych DR1 jest katalogiem radiogalaktyk z ręcznymi odsyłaczami, opracowanym przez ponad 12 000 ochotników. Nowo odkryte gigantyczne galaktyki radiowe zostały oznaczone odpowiednio J0941 + 3126, J1331 + 2557, J1402 + 2442, J1421 + 1016 i J1646 + 3627. Wszystkie mają stosunkowo wysoką jasność w zakresie radiowym. Szacuje się, że są prawdopodobnie galaktykami eliptycznymi lub przejściowymi galaktykami dyskowymi.

 

Te odkrycia zmotywowały zespół Tanga do dokładniejszego zbadania najjaśniejszych galaktyk w różnych gromadach. Zgodnie z wynikami przeprowadzonych prac, naukowcy podają że 13 znanych wcześniej gigantycznych galaktyk radiowych, można zaklasyfikować jako kandydatów do roli najjaśniejszych galaktyk w gromadach. Nie wykluczone, że dzięki pomocy amatorów astronomii, dalsze odkrycia w tym zakresie nadejdą już wkrótce.

 

Astronomie z Instytutu Astronomii Uniwersytetu Hawajskiego stworzyli najbardziej wszechstronny trójwymiarowy katalog z obrazami gwiazd, galaktyk i kwazarów. Najnowsze osiągnięcie nie byłoby możliwe bez wykorzystania sieci neuronowej.

 

W 2016 roku, zespół astronomów opublikował katalog zawierający w sumie 3 miliardy ciał niebieskich, który powstał dzięki programowi Pan-STARRS1. Jest to największy na świecie głęboki, wielobarwny przegląd optyczny, który obejmuje aż 75% nieba. Głównym celem naukowców było scharakteryzowanie obiektów z tego katalogu oraz utworzenie trójwymiarowej mapy galaktyk. Jednak analiza tak wielkiej bazy danych o rozmiarze 2 petabajtów byłaby dla ludzi ogromnym wyzwaniem.

 

Aby ułatwić sobie zadanie, badacze użyli sieci neuronowej. Najpierw wyszkolono ją do rozróżniania klas ciał niebieskich, dostarczając jej publicznie dostępnych pomiarów spektroskopowych, które zawierają dane niemal czterech milionów źródeł światła. Następnie wykorzystano ją do analizy wspomnianego wcześniej katalogu.

Wytrenowana w ten sposób sieć neuronowa uzyskała ogólną dokładność klasyfikacji na poziomie 98,1% dla galaktyk, 97,8% dla gwiazd i 96,6% dla kwazarów. Sztuczna inteligencja oszacowała również odległości galaktyk z dokładnością niemal 3%. Dzięki niej, astronomowie stworzyli największy na świecie trójwymiarowy katalog astronomicznego obrazowania gwiazd, galaktyk i kwazarów o rozmiarze 300 gigabajtów.

 

Już wstępna wersja tego katalogu pozwoliła między innymi wyjaśnić istnienie tzw. Zimnej Plamy – gigantycznej pustki w przestrzeni kosmicznej o średnicy około 1 miliarda lat świetlnych, która na niebie znajduje się w okolicy konstelacji Oriona i Erydanu. Dokładniejszy i jeszcze większy katalog będzie stanowił punkt wyjścia dla wielu przyszłych odkryć. Astronomowie zamierzają w dalszym ciągu korzystać z sieci neuronowych, aby pozyskać jeszcze więcej informacji o obiektach w pobliżu Ziemi, w Układzie Słonecznym, galaktyce i Wszechświecie.

 

Astrofizycy zmierzyli dokładną odległość do Betelgezy i prędkość obrotu tej gwiazdy. Okazało się, że jego średnica jest o jedną trzecią mniejsza niż przypuszczali naukowcy, a sama gwiazda znajduje się 25 procent bliżej Ziemi. Artykuł opisujący badanie został opublikowany w Astrophysical Journal.

 

Betelgeza jest gwiazdą dobrze widoczną gołym okiem. Na nocnym niebie należy jej szukać w gwiazdozbiorze Oriona.To tak zwany czerwony nadoblrzym. Takie ciała niebieskie mają zwykle krótkie życie. Według astrofizyków Betelgeza ma nie więcej niż dziesięć tysięcy lat istnienia, zanim rozbłyśnie jako supernowa.

 

Rozmiar Betelgeuse zawsze pozostawał tajemnicą. Zgodnie z wcześniejszymi szacunkami jej promień jest w przybliżeniu równy odległości między Słońcem a Jowiszem. Okazało się, że jest jednak o około jedną trzecią mniejszy. Oznacza to, że Betelgeuza znajduje się zaledwie 530 lat świetlnych od nas. Być może właśnie dlatego jest jedną z największych i najjaśniejszych gwiazd na niebie. 

 

Betelgezę widać gołym okiem nie tylko ze względu na niewielką odległość od Ziemi ale też za jej olbrzymią wielkość i masę. Naukowcy uważają, że jest 15-25 razy cięższa od Słońca. Przed tym odkryciem zakładano, że gdyby Betelgeuse znajdowała się w centrum Układu Słonecznego, jej zewnętrzne warstwy dotarłyby mniej więcej do tych samych regionów, w których znajduje się orbita Jowisza.

 

Betelgeza znajduje się na ostatnim etapie ewolucji - w stadium czerwonego nadolbrzyma. Tak właśnie naukowcy nazywają najstarsze gwiazdy, którym prawie wyczerpały się rezerwy wodoru. Na tym etapie gwałtownie się rozszerzają i zaczynają wyrzucać materiał zewnętrznych powłok w przestrzeń. Rezultatem są ogromne chmury pyłu oraz jasne mgławice gazowo-pyłowe.

 

Pod koniec ubiegłego roku jasność Betelgezy zaczęła gwałtownie spadać, zmniejszając się aż o 63% do stycznia tego roku. W połowie wiosny jasność gwiazdy wróciła do poprzednich wartości. Dokładne przyczyny tego zjawiska są nadal nieznane. Naukowcy przypuszczają, że było to związane z uwolnieniem potężnej chmury pyłu. Później Betelgeza doświadczyła innego podobnego epizodu, z powodu którego astronomowie nadal się spierają.

 

Badacze oszacowali promień Betelgezy na około 3,5 jednostki astronomicznej AU., czyli średniej odległości między Słońcem a Ziemią. W skali Układu Słonecznego jest to równoznaczne z tym, że powłoki tej gwiazdy nie przechodziłyby przez orbitę Jowisza, ale przez główny pas asteroid, który znajduje się między Marsem a Jowiszem. Ponadto szacunki te sugerują, że Betelgeuza nie mogła początkowo być bardziej niż 19 razy cięższa od Słońca.

 

Zdaniem naukowców nowe szacunki odległości między Ziemią a Betelgezą nie oznaczają, że eksplozja jej jako supernowej będzie stanowić zagrożenie dla życia na naszej planecie. Naukowcy mają nadzieję, że pomoże to nowoczensje nauce aby zbadać jedno z najbardziej wysokoenergetycznych zdarzeń we Wszechświecie z bliskiej, ale bezpiecznej odległości, ale z jak największą szczegółowością.

 

 

Rzadki rozbłysk światła, wyemitowany przez gwiazdę pochłanianą przez supermasywną czarną dziurę, został zauważony przez naukowców z całego świata. Zjawisko to, znane jako zakłócenia pływowe, jest najbliższym tego rodzaju rozbłyskiem zarejestrowanym kiedykolwiek. Zdaniem astronomów wystąpił on zaledwie 215 milionów lat świetlnych od Ziemi.

 

Do wspomnianego zjawiska dochodzi wówczas, gdy gwiazda znajdzie się zbyt blisko czarnej dziury, a ekstremalne przyciąganie grawitacyjne rozbija ją na cienkie strumienie materii. Podczas tego procesu część materii wpada do czarnej dziury, uwalniając jasny rozbłysk energii, który został wykryty właśnie teraz.

 

Zakłócenia pływowe są rzadkie i nie zawsze łatwe do zbadania, ponieważ znajdują się zwykle za olbrzymią zasłoną pyłu i gruzu. Międzynarodowy zespół naukowców pod kierownictwem Uniwersytetu w Birmingham zdołał jednak zbadać to zdarzenie z niespotykaną dotąd szczegółowością, ponieważ zostało wykryte w krótkim czasie po rozerwaniu gwiazdy.

Korzystając z Very Large Telescope, New Technology Telescope European Southern Observatory, Las Cumbres Observatory oraz Swift Satellite Neila Gehrela, zespół był w stanie monitorować rozbłysk, nazwany AT2019qiz, przez sześć miesięcy, gdy ten stawał się jaśniejszy, aż do momentu jego zaniknięcia. Wyniki badań zostały opublikowane w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

 

Badania pomagają astronomom lepiej zrozumieć supermasywne czarne dziury i sposób, w jaki materia zachowuje się w otaczających je środowiskach o ekstremalnej grawitacji. Zespół twierdzi, że AT2019qiz może nawet działać jako „kamień z Rosetty” do interpretowania przyszłych obserwacji zakłóceń pływów. To może umożliwić naukowcom wykrywanie coraz słabszych i gwałtowniejszych zakłóceń pływowych, aby rozwiązać dalsze tajemnice fizyki czarnych dziur.