Naukowcy odkryli spektakularną galaktyczną fontannę w odległej gromadzie galaktyk

Kategorie: 

Źródło: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), Tremblay et al.; NRAO/AUI/NSF, B. Saxton; NASA/Chandra; ESO/VLT

Astronomowie zaobserwowali gigantyczną fontannę gazu molekularnego, zasilaną przez czarną dziurę, znajdującą się w najjaśniejszej galaktyce gromady Abell 2597. Odkrycia dokonano z pomocą interferometru radiowego ALMA (Atacama Large Millimeter/submillimeter Array) oraz danych, pozyskanych dzięki spektrografowi MUSE (Multi Unit Spectroscopic Explorer) – instrumentów zainstalowanych na Bardzo Dużym Teleskopie w Chile.

 

 

W sercu najjaśniejszej galaktyki w gromadzie Abell 2597, położonej miliard lat świetlnych od Ziemi w gwiazdozbiorze Wodnika zauważono, jak masywna czarna dziura pompuje ogromny strumień gazu molekularnego w przestrzeń kosmiczną, który następnie opada z powrotem na czarną dziurę, niczym wielka kosmiczna ulewa. Astronomowie jeszcze nigdy nie zaobserwowali takiego zjawiska w jednym systemie.

Źródło: ESO, IAU, Sky & Telescope

Z pomocą instrumentu ALMA śledzono pozycję i ruch cząsteczek tlenku węgla w mgławicy i okazało się, że molekuły o temperaturze sięgającej nawet -260 stopni Celsjusza spadają na czarną dziurę. Natomiast spektrograf MUSE wykazał, że cieplejszy gaz jest wystrzeliwany przez czarną dziurę na zewnątrz w postaci dżetów.

 

Połączenie obu zestawów danych pozwoliło nam ujrzeć cały proces. Zimny gaz spada na czarną dziurę, wzbudzając jej aktywność i powodując wystrzeliwanie szybkich dżetów plazmy w przestrzeń. Dżety te następnie wypływają z okolic czarnej dziury w formie spektakularnej galaktycznej fontanny. Plazma nie jest w stanie oprzeć się siłom grawitacji w galaktyce, dlatego ochładza się, spowalnia i ponownie opada na czarną dziurę, a cały cykl powtarza się od nowa.

 

Jest to pierwsza obserwacja takiego procesu w jednym systemie. Naukowcy mają nadzieję, że dzięki dogłębnej analizie tego typu zjawisk będzie można lepiej zrozumieć cykl życia i proces formowania się galaktyk.

 

Ocena: 

Nie ma jeszcze ocen
Dodaj komentarz