Tajemnica gładkiego dysku wokół gwiazdy Vega

Astronomowie z Uniwersytetu Arizony w Tucson wykorzystali teleskopy kosmiczne Hubble'a i Jamesa Webba, aby przyjrzeć się bliżej dyskowi szczątków otaczającym gwiazdę Vega. Opublikowane na serwerze arXiv badanie ujawniło unikalne cechy tego układu gwiezdnego, stawiając nowe pytania o procesy formowania planet.

Naukowcy odkryli, że dysk wokół Vegi ma wyjątkowo gładką strukturę i nie zawiera dużych planet - co stanowi wyraźny kontrast w porównaniu z wcześniej badanymi dyskami okołogwiazdowymi. Rozkład pyłu w dysku ma postać warstw, w których ciśnienie światła gwiazd wypycha małe cząstki szybciej niż większe. Teleskop Webba wykrył poświatę podczerwoną od tych drobnych cząstek pyłu, a Hubble zaobserwował zewnętrzne halo odbijających światło gwiazd cząstek, co umożliwiło dokładniejsze zbadanie ich właściwości fizycznych.

Kluczowym wnioskiem jest brak planet, które mogłyby powodować kompresję lub segmentację dysku. Duże ciała, takie jak planety wielkości Neptuna, zwykle tworzą szczeliny i strefy oczyszczania w dyskach wokół gwiazd, czego nie obserwuje się w przypadku Vegi. Naukowcy podkreślają, że to zjawisko czyni układ Vega wyjątkowym na tle innych układów gwiezdnych.

Dla porównania, w przypadku gwiazdy Fomalhaut, znajdującej się w regionie o podobnym wieku i temperaturze, uważa się, że wokół niej znajduje się kilka pasów gruzu utworzonych przez ukryte planety. To odróżnia ją od Vegi, której brakuje takich struktur grawitacyjnych, co rodzi pytania o czynniki determinujące architekturę takich układów.

Nowe badanie podkreśla znaczenie analizy dysków okołogwiazdowych dla zrozumienia procesów powstawania planet. Odkrycie gładkiego dysku wokół Vegi poszerza naszą wiedzę na temat różnorodności układów planetarnych, nawet jeśli ukryte planety nie zawsze są bezpośrednio widoczne. Dalsze obserwacje i badania tego wyjątkowego układu mogą dostarczyć cennych informacji na temat formowania się planet i ewolucji systemów planetarnych.