Najszybszy układ planetarny odkryty w Drodze Mlecznej

Międzynarodowy zespół astronomów odkrył układ planetarny, który może ustanowić nowy rekord prędkości w kosmosie. Obiekt ten porusza się z niespotykaną dotąd szybkością co najmniej 540 kilometrów na sekundę, co czyni go jednym z najszybszych układów w znanej części Wszechświata. Znajduje się on obecnie w pobliżu centrum Drogi Mlecznej, ale według naukowców jego przyszłość może oznaczać podróż poza granice naszej galaktyki.  

Odkrycie tego niezwykłego układu było możliwe dzięki analizie danych archiwalnych, w tym informacji zebranych przez projekt MOA (Microlensing Observations in Astrophysics). Badacze wykorzystali również dane z Obserwatorium Kecka na Hawajach i satelity Gaia, co pozwoliło na precyzyjne określenie właściwości obiektu. Układ znajduje się w odległości około 24 000 lat świetlnych od Ziemi.  

Astronomowie zidentyfikowali w nim parę ciał niebieskich – gwiazdę i planetę, które zostały wykryte dzięki efektowi mikrosoczewkowania grawitacyjnego. Jest to zjawisko polegające na zakrzywieniu światła przez masywny obiekt, co pozwala na wykrywanie planet krążących wokół odległych gwiazd. W tym przypadku analiza danych sugeruje, że gwiazda jest około 2300 razy masywniejsza od swojej planety.  

Współautor badania, Sean Terry z Goddard Space Flight Center NASA, podkreślił, że planeta przypomina tak zwany super-Neptun i znajduje się w odległości, która w naszym Układzie Słonecznym odpowiadałaby przestrzeni między orbitami Wenus i Ziemi. Co więcej, naukowcy sugerują, że może to być pierwsza znana planeta krążąca wokół gwiazdy hiperprędkościowej – obiektu, który porusza się na tyle szybko, że może uciec z pola grawitacyjnego Drogi Mlecznej.  

Główną gwiazdą układu jest młody obiekt oznaczony jako LL Ori. Wykorzystując dane z różnych źródeł, badacze obliczyli, że jej prędkość może przekroczyć 600 kilometrów na sekundę, co sprawiłoby, że system ten nie tylko opuściłby Drogę Mleczną, ale również wyruszyłby w wielowiekową podróż przez przestrzeń międzygalaktyczną.  

Odkrycie to ma duże znaczenie dla naszego rozumienia ewolucji galaktyk i dynamiki gwiazd hiperprędkościowych. Badacze przypuszczają, że LL Ori mogła zostać wyrzucona z gęstych rejonów Drogi Mlecznej na skutek interakcji z innymi masywnymi obiektami, takimi jak czarne dziury czy supernowe. Tego rodzaju zdarzenia mogą prowadzić do katapultowania gwiazd i ich planet poza macierzyste galaktyki.  

Choć LL Ori i jej planeta są pierwszym odkrytym systemem tego typu, astronomowie są przekonani, że w kosmosie mogą istnieć inne układy o podobnych właściwościach. W przyszłości dalsze obserwacje z użyciem teleskopów naziemnych i kosmicznych, takich jak Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, mogą dostarczyć nowych informacji na temat ich pochodzenia i ewolucji.  

To odkrycie rzuca nowe światło na to, jak dynamiczny i pełen niezwykłych zjawisk jest Wszechświat. Układy planetarne zazwyczaj pozostają w swoich macierzystych galaktykach, ale ten przypadek pokazuje, że niektóre z nich mogą podróżować samotnie przez przestrzeń kosmiczną, nieustannie oddalając się od miejsca swojego powstania.