Wciąż badając niezmierzone przestworza kosmiczne, rosyjsko-europejskie obserwatorium orbitalne „Spektr-RG” dostarcza nam fascynujących odkryć. Tym razem naukowcy pracujący z orbitującym teleskopem dokonali pierwszych zdjęć rentgenowskich kwazara SMSS J1144-4308, najjaśniejszego aktywnego jądra galaktyki we wczesnym wszechświecie.

Kwazary, supermasywne czarne dziury aktywnie pochłaniające materię i wyrzucające ją w postaci gorących dżetów plazmy przyspieszanych do prędkości zbliżonych do prędkości światła, są najjaśniejszymi obiektami we wszechświecie. Odnosząc się do kwazarów, naukowcy uważają, że ich wyrzuty mogą mieć kluczowe znaczenie dla zatrzymywania procesu formowania gwiazd w około połowie galaktyk we wszechświecie.

SMSS J1144-4308 to najjaśniejszy kwazar za ostatnie 9 miliardów lat, znajdujący się 9,4 miliarda lat świetlnych od nas. Widzimy go, tak jak był około 6 miliardów lat po Wielkim Wybuchu. Jest to najbliższy nam odpowiednik najjaśniejszych kwazarów, które istniały we wczesnym wszechświecie.

Naukowcy wykorzystali dane zebrane przez europejski teleskop eROSITA na pokładzie Spektra-RG do zbadania tego obiektu, tworząc w ten sposób szczegółową mapę rentgenowską wszechświata. Wykonano pierwsze długie obserwacje, dostarczające pierwszych szczegółowych zdjęć rentgenowskich kwazara SMSS J1144-4308.

Zaskakująco, kwazar SMSS J1144-4308 wykazuje unikalne cechy, które zwracają uwagę badaczy. Co roku masa jego supermasywnej czarnej dziury wzrasta o 100 mas Słońca, osiągając wagę około 10 miliardów razy większą od naszej gwiazdy. Co więcej, naukowcy odkryli, że jasność poświaty rentgenowskiej tego kwazara waha się gwałtownie zarówno w krótkim, jak i długim okresie. Tego rodzaju zmienność nie jest typowa dla bardziej odległych aktywnych jąder galaktycznych, które na ogół zachowują stabilność siły blasku przez kilka miesięcy, a nawet lat.

Dalsze obserwacje SMSS J1144-4308 dostarczą więcej informacji o przyczynach tak dużej zmienności mocy rentgenowskiej tego obiektu. Pozwoli to astronomom zbadać, czy podobne zjawiska mogły występować w aktywnych jądrach galaktyk we wczesnym wszechświecie.

Niezmiennie fascynujący, kwazar SMSS J1144-4308 stanowi cenne narzędzie dla astronomów. Dzięki badaniom prowadzonym za pomocą rosyjsko-europejskiego obserwatorium orbitalnego Spektr-RG, naukowcy zdobywają unikalne informacje o supermasywnych czarnych dziurach i ich roli w formowaniu galaktyk we wczesnym wszechświecie. Każde nowe odkrycie przybliża nas do zrozumienia tajemnic wszechświata i otwiera przed nami drzwi do dalszej eksploracji jego niezbadanych przestrzeni.