Astronomowie opisali gigantyczny wulkan na Wenus - Teia Mons

Niezwykłe odkrycie dokonane przez zespół naukowców z Rosji i innych krajów może zmienić nasze rozumienie procesów geologicznych nie tylko na Wenus, ale również na naszej własnej planecie. Badacze ujawnili nowe szczegóły dotyczące gigantycznego wulkanu Teia Mons, którego powierzchnia dorównuje całemu terytorium Francji.

Teia Mons to jeden z najbardziej imponujących obiektów geologicznych w Układzie Słonecznym. Ten kolosalny wulkan, znajdujący się w centrum regionu Beta na Wenus, posiada kalderę, czyli nieckowate zagłębienie powstałe po zapadnięciu się głównego krateru, której powierzchnia jest porównywalna z obszarem Moskwy. Jeśli jednak uwzględnimy wszystkie strumienie lawy otaczające wulkan, jego całkowita powierzchnia jest niemal równa terytorium Francji, co czyni go jedną z największych struktur wulkanicznych znanych nauce.

Obszar ten od dawna fascynował naukowców, ponieważ wykazywał oznaki stosunkowo niedawnej aktywności tektonicznej i wulkanicznej. Jednak dopiero teraz, dzięki szczegółowej analizie danych zebranych przez misję Magellan NASA w latach 1989-1994, naukowcy mogli dokładnie zbadać ten region i ujawnić jego tajemnice.

Zespół badawczy stworzył niezwykle precyzyjną mapę powierzchni Wenus w skali 1:500 000, co stanowi dziesięciokrotną poprawę względem wcześniej dostępnych map. Wykorzystując dane z radaru z syntetyczną aperturą (SAR) oraz pomiary wysokościowe, naukowcy byli w stanie szczegółowo przeanalizować ukształtowanie wulkanu Teia Mons i jego okolic.

Najważniejszym odkryciem, które wstrząsnęło środowiskiem naukowym, było zidentyfikowanie zupełnie nowego, nieznanego wcześniej centrum erupcji wulkanicznej. Znajduje się ono w odległości około 200 kilometrów na północny wschód od widocznej kaldery, która dotychczas była uważana za jedyne źródło aktywności wulkanicznej w tym regionie.

Po zbadaniu powierzchni wulkanu Teia Mons naukowcy odkryli, że starsze strumienie lawy nie zbiegają się w miejscu, w którym znajduje się współczesna kaldera wulkanu. Kierunek tych strumieni nie był wyjaśniony przez obecne ukształtowanie terenu. Ta obserwacja skłoniła naukowców do poszukiwania alternatywnego źródła tych starożytnych przepływów lawy, co doprowadziło do odkrycia dodatkowego centrum erupcji położonego 200 km na północny wschód od widocznej kaldery.

Odkrycie to ma istotne znaczenie nie tylko dla naszego zrozumienia Wenus, ale także procesów geologicznych zachodzących na Ziemi. Naukowcy zaangażowani w badanie twierdzą, że niektóre zjawiska geologiczne są bardziej wyraźnie widoczne na Wenus niż na naszej własnej planecie. Na przykład, dajki – długie pęknięcia w skorupie planetarnej, wypełnione zastygłą magmą, które mogą rozciągać się na setki kilometrów – są często ukryte pod powierzchnią Ziemi lub zostały zniekształcone przez nieustanne procesy tektoniczne i erozyjne.

Na Wenus niektóre procesy magmowe są o wiele lepiej widoczne na powierzchni, co pozwala naukowcom badać je bardziej szczegółowo, wykorzystując planetę jako rzeczywisty model Ziemi. Ta unikalna właściwość Wenus daje badaczom możliwość obserwowania procesów geologicznych w stanie, który jest trudno dostępny na naszej planecie.

Wyniki badania, opublikowane w prestiżowym czasopiśmie Planetary and Space Science, rzucają nowe światło na historię geologiczną Wenus i mogą pomóc lepiej zrozumieć, w jaki sposób podobne procesy kształtowały powierzchnię Ziemi w przeszłości. Niektórzy eksperci są przekonani, że procesy tektoniczne na obu planetach przebiegają w podobny sposób, co czyni Wenus cennym obiektem porównawczym w badaniach geologicznych.

Warto zauważyć, że Wenus, często nazywana "siostrą Ziemi" ze względu na podobną wielkość i skład, różni się od naszej planety pod wieloma względami. Jej powierzchnia jest niezwykle gorąca, z temperaturami sięgającymi prawie 500 stopni Celsjusza, a atmosfera jest gęsta i składa się głównie z dwutlenku węgla, co powoduje silny efekt cieplarniany. Mimo tych różnic, podstawowe procesy geologiczne, takie jak wulkanizm i tektonika, mogą przebiegać według podobnych zasad na obu planetach.

Odkrycie drugiego centrum erupcji pod wulkanem Teia Mons wskazuje na złożoną historię geologiczną tego regionu. Może to sugerować, że aktywność wulkaniczna na Wenus przesuwała się z czasem, podobnie jak ma to miejsce w wielu ziemskich systemach wulkanicznych. Alternatywnie, mogła istnieć równoczesna aktywność z dwóch różnych źródeł magmy, co również jest zjawiskiem obserwowanym na niektórych wulkanach ziemskich.

Naukowcy planują kontynuować badania, wykorzystując zgromadzone dane do stworzenia jeszcze bardziej szczegółowych map i modeli historii geologicznej Wenus. Przyszłe misje kosmiczne do Wenus, takie jak planowana przez NASA misja VERITAS (Venus Emissivity, Radio Science, InSAR, Topography, and Spectroscopy) oraz europejska EnVision, mogą dostarczyć jeszcze dokładniejszych danych, które pozwolą lepiej zrozumieć tę fascynującą planetę i jej wulkany.