Niebezpieczne asteroidy, znajdujące się na kursie kolizyjnym z Ziemią, co jakiś czas dokonują dzieła zniszczenia na naszej planecie. Z tego powodu astronomowie starają się wykryć na czas takie obiekty, aby zyskać czas w celu przeciwdziałania kolizji. Zaproponowano nową metodę radzenia sobie z takim kosmicznym zagrożeniem - i to z wykorzystamiem lin!

 

W pobliżu naszej planety stale przelatują większe i mniejsze ciała niebieskie. Zlokalizowano już tysiące obiektów, których orbity przebiegają w pobliżu Ziemi. Takie asteroidy nazywane są NEO - Near Earth Object. Niektóre z nich są potencjalnie niebezpieczne, co określa się jako PHA - Potentially Hazardous Asteroid, i niosą one ryzyko zderzenia z Ziemią, co może prowadzić do katastrofalnych konsekwencji i śmierci dziesiątek tysięcy ludzi.

 

Jednym z możliwych sposobów zapobiegania zderzeniom z PHA jest bombardowanie asteroidy ładunkami jądrowymi. Jednak ta metoda jest traktowana jako działania ostatniej szansy, bo jest obarczona dużym ryzykiem, że nasza planeta będzie musiała wtedy stawić czoła radioaktywnemu deszczowi meteorów. 

 

Nowa, bardziej delikatna metoda została opracowana przez panią Flavianę Venditti z Arecibo Observatory i University of Central Florida, proponuje ona zmianę trajektorii potencjalnie niebezpiecznej asteroidy poprzez połączenie jej mocną liną z innym małym ciałem niebieskim. Według Venditti, środek ciężkości takiego układu przesunie się, a w konsekwencji zmieni się również orbita obiektu PHA. 

 

Naukowcy przetestowali już ten pomysł przy użyciu modelu komputerowego. Obiektem badawczym w symulacji była asteroida (101955) Bennu, która z prawdopodobieństwem 1: 4000 może się zderzyć z Ziemią w drugiej połowie XXII wieku. Obliczenia wykazały, że system lin naprawdę może zmienić trajektorię takiego ciała niebieskiego.

Jedną z wad tego pomysłu jest to, że jej zastosowanie może zająć więcej czasu niż wiele innych metod, na przykład uderzenie kinetyczne w asteroidę, przetestowane przez NASA w ramach misji Deep Impact. Z asteroidą Bennu również rozważane jest takie uderzenie kinetyczne. Asteroida ma około 500 metrów średnicy, zatem ewentualne zderzenie z Ziemią mogłoby wywołać katastrofalne skutki. 

 

NASA oraz agencja National Nuclear Security Administration (NNSA) pracują nad projektem statku kosmicznego, który mógłby odeprzeć taką potencjalnie niebezpieczną asteroidę. Statek otrzymał roboczą nazwę HAMMER (Hypervelocity Asteroid Mission Mitigation for Emergency Response), czyli młot.

Jednak eksperci uspokajają, że w kontekście zagrożenia przez Bennu, "młot" będzie potrzebny dopiero w XXII wieku, a konkretnie przed 25 września 2135 roku.

 

Nieoczekiwanie nowo poznana kometa okresowa 2020 F3 (NEOWISE) zapewniła nam tego lata pokaz astronomiczny jakiego nie było na ziemskim niebie od kilkunastu lat. Właśnie rozpoczyna się najlepszy okres do jej oglądania, który potrwa do początku sierpnia. Jeśli pogoda pozwoli czekają nas w najbliższych dniach fascynujące obserwacje.

 

Środowisko astronomiczne pokładało bardzo wielkie nadzieje, że odpowiednią jasność osiągnie kometa C/2019 Y4 (ATLAS), ale rozpadła się ona pod wpływem ciepła słonecznego. Jednak natura miała dla nas niespodziankę w postaci nowej komety, 2020 F3 (NEOWISE), która spełniła wszelkie nadzieje pokładane w komecie ATLAS.

 

Trzeba docenić to, że kometa jest dobrze widoczna na całej półkuli północnej, bo ostatnio często tak nie bywało przy innych kometach. Nie trzeba też budzić się w środku nocy, co dla niektórych amatorów obserwacji nocnego nieba stanowi barierę nie do pokonania. Teraz przez kilka następnych dni wystarczy udać się na oglądanie około 23:00 czasu polskiego i wypatrzeć bardzo charakterystyczny gwiazdozbiór - Wielkiej Niedźwiedzicy.

Foto: Declan Deval

Kometa C/2020 F3 Neowise jest obecnie bardzo blisko na niebie gwiazdy Talith w konstelacji Wielkiej Niedźwiedzicy, co bardzo ułatwia jej znalezienie. Kometa niedługo znajdzie się w punkcie najbliższym Ziemi, ale tym samym będzie się oddalała od Słońca, a zatem wkrótce zacznie gasnąć.

Do końca lipca będzie ostatnia szansa na jej obserwacje lub wykonywanie zdjęć bez drogiego sprzętu w postaci teleskopu. Jeśli ktoś dysponuje lornetką - najlepiej ze statywem - powinna ona obecnie zapewnić doskonałe warunki do obserwacji warkocza tej komety. Gołym okiem wygląda ona obecnie jak świecąca gwiazda.

 

 

Kosmograf Daniel Pomarede z Uniwersytetu Paris-Saclay i jego zespół opracował trójwymiarową mapę, na której odkryto nową gigantyczną strukturę. Tzw. Ściana Bieguna Południowego rozciąga się na odległość 1,4 miliarda lat świetlnych i zawiera setki tysięcy galaktyk!

 

Nowo odkryta struktura kosmiczna nie została wcześniej zauważona, ponieważ jej większa część „ukrywa się” za Drogą Mleczną w odległości około 500 milionów lat świetlnych od Ziemi w tzw. strefie unikania. Efekt ten powoduje, że nie możemy obserwować odległych obiektów w płaszczyźnie dysku galaktycznego Drogi Mlecznej z powodu obecności gazów, pyłów i gwiazd.

 

Daniel Pomarede i jego zespół posłużył się w swoich badaniach najnowszymi pomiarami nieba. Naukowcy prześledzili przesunięcia galaktyk ku czerwieni, ich ruch względem siebie oraz oddziaływania grawitacyjne. Dzięki tej metodzie można wykryć ukrytą masę, która grawitacyjnie wpływa na ruch galaktyk, a także odkryć ciemną materię. Następnie skorzystano z algorytmów komputerowych, które pozwoliły stworzyć trójwymiarową mapę rozkładu materii w strefie unikania i wokół niej.

Źródło: Daniel Pomarede/Uniwersytet Paris-Saclay

Badania te pozwoliły odkryć gigantyczną strukturę kosmiczną, której ramiona rozciągają się w kierunku gwiazdozbiorów Wieloryba i Ptaka Rajskiego. Potwierdzenie istnienia Ściany Bieguna Południowego i innych wielkich struktur pozwala weryfikować obecne modele kosmologiczne.

 

Warto dodać, że Ściana Bieguna Południowego pod względem wielkości jest zbliżona do Wielkiej Ściany Sloan – szóstej największej struktury kosmicznej, jaką zdołano odkryć. Aktualnym rekordzistą jest Wielka Ściana w Herkulesie-Koronie Północnej, która rozciąga się na około 10 miliardów lat świetlnych, czyli ponad jedną dziesiątą wielkości widzialnego Wszechświata.

 

Naukowcy z Instytutu SETI i Uniwersytetu Purdue analizowali nachylenie orbity Deimosa, marsjańskiego księżyca. Badacze doszli do wniosku, że orbitę tego księżyca można wyjaśnić tylko w jeden sposób – miliardy lat temu, Mars musiał posiadać pierścień.

 

Przez bardzo długi czas, naukowcy byli przekonani, że odkryte w 1877 roku dwa marsjańskie księżyce były wcześniej asteroidami, które zostały przechwycone przez planetę. Ponieważ ich orbity leżą niemal na tej samej płaszczyźnie co równik Marsa, księżyce musiały powstać w tym samym czasie, co sama planeta. Jednak orbita Deimosa jest nachylona o 2 stopnie. Wcześniej naukowcy nie przywiązywali do tego większej wagi.

 

W 2017 roku, David Minton, profesor na Uniwersytecie Purdue oraz jego ówczesny student Andrew Hesselbrock zauważyli, że wewnętrzny księżyc Marsa, Fobos, traci wysokość. W przyszłości, jego orbita obniży się do tego stopnia, że siły pływowe rozerwą go na drobne fragmenty, które stworzą pierścień. Naukowcy doszli do wniosku, że przez kilka miliardów lat mogły istnieć generacje marsjańskich księżyców, które po zniszczeniu tworzyły pierścień, natomiast pierścienie mogły dawać początek nowym, mniejszym księżycom.

Dejmos – źródło: NASA/JPL-Caltech/University of Arizona

Przeprowadzone symulacje numeryczne zdają się potwierdzać nową teorię. Nachylenie orbity Deimosa, jak wskazują naukowcy, może wynikać z rezonansu orbitalnego 1:3 z dawnym księżycem „proto-Fobosem”, którego masa była 20 razy większa od masy Fobosa. Co więcej, Dejmos ma kilka miliardów lat, natomiast Fobos może mieć zaledwie 200 milionów lat.

 

W 2024 roku, japońska agencja JAXA zamierza wysłać statek kosmiczny na Fobosa, aby pobrać próbki z jego powierzchni i dostarczyć je na Ziemię. Badania materiału księżycowego mogą potwierdzić, lub ewentualnie odrzucić nową teorię.