luty 2018

Najnowsze badania przeprowadzone przez międzynarodowy zespół astrofizyków pozwoliły nam odkryć czarne dziury o niewyobrażalnie wielkich masach. Naukowcy mogli namierzyć najcięższe obiekty we Wszechświecie.

Z pomocą teleskopu kosmicznego Chandra podglądano galaktyki odległe nawet o 3,5 miliarda lat świetlnych od Ziemi. To właśnie w nich zidentyfikowano czarne dziury o gigantycznych masach. Analizy obejmowały dokładnie 72 galaktyki, które znajdują się w centrach najjaśniejszych i najmasywniejszych gromad galaktyk we Wszechświecie. Kalkulacje wykazały, że ultramasywne czarne dziury rosną szybciej niż gwiazdy, które znajdują się w ich galaktykach macierzystych.

Image

Źródło: NASA

Badania ultramasywnych czarnych dziur zlokalizowanych we wspomnianych gromadach galaktyk z pomocą fal radiowych i promieniowania rentgenowskiego potwierdziły, że te pożeracze gwiazd są co najmniej 10 razy masywniejsze niż wcześniej zakładano. Mało tego - niemal połowa czarnych dziur przebadanych przez astrofizyków posiada masę co najmniej 10 miliardów mas Słońca. Mamy zatem do czynienia z klasą najcięższych czarnych dziur, które określane są przez niektórych naukowców jako ultramasywne.

Odległe czarne dziury pozwalają nam zrozumieć procesy formowania się i ewolucji, zachodzące w galaktykach. Dzięki temu dowiemy się więcej o ewolucji Wszechświata i być może będziemy mogli przewidzieć jaka przyszłość czeka galaktykę, w której żyjemy - Drogę Mleczną.

Astronomowie przyglądają się zanikającej burzy na Neptunie. Zdjęcia wykonane z pomocą Kosmicznego Teleskopu Hubble'a potwierdzają, że wielka plama na południowej półkuli gazowej planety staje się coraz mniejsza i coraz słabiej widoczna.

Wielkie ciemne plamy na Neptunie zostały wykryte po raz pierwszy pod koniec lat 80. XX wieku. Sfotografowała je sonda Voyager 2. Podobne burze widoczne są również na Jowiszu i Saturnie, lecz w przypadku Neptuna, sztormy zanikają w ciągu kilku lat.

W chwili obecnej, astronomowie przyglądają się burzy, którą odkryto w 2015 roku. Gdy ją zaobserwowano po raz pierwszy, wielka plama, w odniesieniu do Ziemi, była szeroka niczym Ocean Atlantycki. Lecz zdjęcia, które wykonano między wrześniem 2015 roku a październikiem 2017 roku wskazują, że burza słabnie i staje się coraz mniejsza.

Image

Źródło: NASA/ESA/UC Berkeley

Badacze przypuszczali, że ciemny sztorm powędruje w kierunku równika i tam rozpadnie się. Tymczasem wielka plama zachowuje się inaczej niż przewidywały symulacje komputerowe - zmierza bowiem w kierunku bieguna południowego. Jej rozmiar zmniejszył się w ciągu dwóch lat z 5100 km wzdłuż długiej osi do 3700 km i staje się coraz słabiej widoczna.

Zdjęcia ciemnych plam wykonywane są w ramach projektu Outer Planet Atmospheres Legacy (OPAL). Astronomowie każdego roku opracowują mapy globalne czterech planet zewnętrznych - Jowisza, Saturna, Urana i Neptuna, a więc obejmuje on tylko planety gazowe. Badania pozwalają naukowcom zrozumieć dynamikę atmosfery oraz ewolucję gazowych gigantów.

Hiszpańscy badacze namierzyli jedną z najstarszych gwiazd w naszej galaktyce. Obiekt pod nazwą J0815+4729 znajduje się około 32.600 lat świetlnych od nas i może być również najbardziej ubogą w metale gwiazdą, jaką dotychczas zdołaliśmy odkryć.

J0815+4729 została odkryta z pomocą Teleskopu Herschela i Wielkiego Teleskopu Kanaryjskiego. Na podstawie ilości zawartych w niej pierwiastków ciężkich ustalono, że gwiazda mogła narodzić się około 300 milionów lat po Wielkim Wybuchu, czyli jakieś 13,5 miliarda lat temu. Dla porównania, Słońce to stosunkowo młoda gwiazda, która narodziła się 4,6 miliarda lat temu.

Odkryta przez badaczy z Hiszpanii gwiazda J0815+4729 należy do najstarszych w naszej galaktyce. Zawiera bardzo duże ilości węgla i znikome ilości metali. Pod względem wieku i składu chemicznego przypomina gwiazdę SMSS J0313−6708, która przypuszczalnie posiada około 13,6 miliarda lat i jest prawdopodobnie najstarszą znaną nam gwiazdą w Drodze Mlecznej.

Image

Źródło: NASA/JPL-Caltech

Naukowcy identyfikując skład oraz ilość pierwiastków zawartych w najstarszych gwiazdach mogą lepiej poznać wczesną ewolucję chemiczną w Drodze Mlecznej.