Termin „ciemna strona Księżyca” jest oczywiście błędny, bo jest nie ma czegoś takiego. Jest tylko niewidoczna z Ziemi strona naszego satelity. Peter Thejll z duńskiego Instytutu Meteorologicznego w Kopenhadze zajął się badaniem koloru tej niewidocznej części księżycowego globu. Jak się okazało, ta część ma turkusowy blask.

 

Księżyc świeci światłem słonecznym odbitym. Thejll przyznał, że nie był w stanie udać się na Księżyc, aby dokonać pomiarów. Jednak jak mówi, opierał się na dostępnych zdjęciach dobrej metodologii i między innymi tym, co mówili astronauci, którzy twierdzili, że Ziemia wygląda z oddali jak „Niebieski Marmur”.  Jego zdaniem niebieskie światło z Ziemi na powierzchni Księżyca staje się zielono-niebieskie.  Można powiedzieć, że ten kolor przypomina turkusowy.

^{Niewidoczna strona Księżyca - foto: NASA/Lunar Reconnaissance Orbiter}

Naukowcy zwrócili uwagę, że w badaniach byli w stanie zrobić pierwszy dokładny pomiar koloru „ciemnej strony Księżyca”. Ostatni raz próbowano to zrobić w 1965 roku za pomocą obserwatorium Bloemfontein w Afryce Południowej. Planowano wykorzystać to, że okresowo da się obserwować więcej Księżyca. Tym razem przeanalizowano dwa lata obserwacji dokonanych w Mauna Loa Observatory na Hawajach. Według Thejlla, bardzo przydatny byłby zdalny monitoring koloru Ziemi widzianej z Księżyca.  Mogłoby to być dobre narzędzie do oceny zmian klimatu i ich wpływu na pokrywę chmur.

^{Jedno z oficjalnych zdjeć Ziemi z Księżyca - foto: NASA}

Ostatnio na nowo rozgorzała dyskusja na temat tego jaki jest prawdziwy kolor Księżyca. Oskarżono NASA o kolorowanie zdjęć. Dowodów dostarczyli Chińczycy, którzy niedawno wylądowali na Księżycu za pomocą lądownika Change-3, który przywiózł tam łazik Yutu. Zdjęcia przesłane przez te urządzenia wskazują, że Księżycowa powierzchnia jest koloru brązowego. Być może po prostu kolor zależy od pory dnia i pozycji danego fragmentu powierzchni Księżyca w stosunku do Ziemi.

 

Na Księżyc wybierają się Chińczycy, ale i prywatni przedsiębiorcy. Przykładem może być amerykański miliarder Robert Bigelow, który postanowił zbudować na Księżycu swój hotel. Jednak nawet mimo nieograniczonego finansowania może to być zbyt trudne. Poza tym Bigelow musi prosić o pozwolenie władz amerykańskich, ponieważ wszelkie budowanie baz na Księżycu jest zabronione na mocy umowy międzynarodowej z 1967 roku. 

^{Makieta bazy księżycowej - foto: Bigelow Aerospace}

Została on ratyfikowana przez USA i ZSRR, a jej celem było uniemożliwienie wykorzystania przestrzeni kosmicznej dla celów wojskowych. Tamte obawy wydają się być uzasadnione biorąc pod uwagę to, co zaczyna się dziać w kontekście srebrnego globu. Kilka tygodni temu, w grudniu 2013 roku, Chiny wyraziły chęć zbudowania tam wojskowej stacji kosmicznej. Miałaby być uzbrojona w rakiety. Ziemski satelita stałby się wtedy obiektem militarnym.

 

 

NuSTAR to satelita astronomiczny należący do agencji kosmicznej NASA. Przeznaczony jest do obserwacji wysokoenergetycznego promieniowania rentgenowskiego. Od 2012 roku teleskop zdołał uchwycić wiele spektakularnych obrazów, w tym tytułową "rękę Boga"

 

Okazją do zaprezentowania co bardziej udanych fotek wykonanych przez NuSTAR było 223-cie spotkanie Amerykańskiego Stowarzyszenia Astronomicznego. W jego trakcie przedstawiono też zdjęcie pozostałości po supernowej odkrytych w 1982 roku za pomocą Einstein X-ray observatory.

 

Ta "ręka Boga" znajduje się 18 tysięcy lat świetlnych od nas i skrywa pulsar PSR B1509. Można ją obserwować na półkuli południowej, w konstelacji Circinus. B1509 obraca się siedem razy na sekundę. Astronomowie sądzą, że supernowa, która uformowała tę niezwykłą strukturę wybuchła 20 tysięcy lat temu. Byłą widoczna gołym okiem jeszcze 2 tysiące lat temu.

^{Źródło: NASA / JPL / Caltech / McGill}

Oczywiście wygląd każdej mgławicy jest kwestią perspektywy, ponieważ są one zawieszone w trójwymiarowej przestrzeni, ale trzeba przyznać, że w tym konkretnym przypadku rzeczywiście przypomina to rękę.

 

 

Przez ostatnie lata istnienie planet pozasłonecznych ustalano głównie poprzez wyliczenie gdzie się znajdują na podstawie rozmaitych technik. Stosując soczewkowanie grawitacyjne da się zobaczyć subtelną zmianę jasności gwiazdy macierzystej powodowaną tranzytem planety, ale aby dowiedzieć się czegoś o jej składzie jest to niewystarczające. Tutaj z pomocą przychodzi nowy instrument Gemini Planet Imager (GPI).

 

Jak wie o tym każdy astrofotograf, ważny jest nie tylko sprzęt w postaci teleskop, ale też to, czym rejestrujemy światło. GPI skupia się właśnie na tym, aby zobaczyć szybciej i więcej. Jest to całkiem spore urządzenie wielkości małego samochodu. Współpracuje z ośmiometrowym teleskopem Gemini znajdującym się w Chile.

 

Zdaniem specjalistów instalacja urządzenia udała się perfekcyjnie i od pierwszych chwil GPI spełniło pokładane w nim nadzieje. Bruce Macintosh z Lawrence Livermore National Laboratory, który był kierownikiem tego projektu, stwierdził, że pierwsze zdjęcia, jakie uzyskano są 10 razy lepsze niż wszystkie poprzednie generacje kamer stosowanych w zaawansowanych obserwacjach astronomicznych.

^{Źródło: Christian Marois, NRC Canada}

Po raz pierwszy instrument uruchomiono w listopadzie 2013 roku. GPI stosuje detektory podczerwieni i są one na tyle skuteczne, że są w stanie rejestrować spektrum świetlne tak ciemnych i odległych obiektów jakimi są egzoplanety. Dzięki temu uda się dowiedzieć więcej na temat ich składu.

^{Dysk pyłu wokół gwiazdy HR4796A - Źródło: Marshall Perrin, Space Telescope}

Jako jeden z pierwszych celów obserwacyjnych wybrano planetę Beta Pictoris b. W tym przypadku GPI działa to trochę podobnie do słonecznego koronografu, czyli przesłania tarczę odległej gwiazdy, aby wydobyć jasność znajdującej się w pobliżu planety.

^{Księżyc Europa po lewej zdjęcie z sondy Voyager a po prawej z GPI - Źródło: Marshall Perrin, Space Telescope  Science Institute i Franck Marchis SETI Institute}

Uczeni twierdzą też, że urządzenie GPI można wykorzystać do obrazowania interesujących obiektów z Układu Słonecznego, na przykład księżyców naszych rodzimych gazowych gigantów. Robiono już nawet testy w tym kierunku i stwierdzono, że dzięki kolejnym zdjęciom będzie można śledzić zmiany kompozycji składu tych globów w funkcji czasu.